ਸਮੁਚਾ, ਸਮੁਚੈ, ਸਮੁੱਚਯ

samuchā, samuchai, samuchēaसमुचा, समुचै, समुॱचय

ਸੰ. समुच्चय (ਸਮ੍‌-ਉਦ੍‌-ਚਿ) ਸੰਗ੍ਯਾ- ਜੋ ਪਦ ਆਪੋ ਵਿੱਚੀ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਰਖਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨਾਲ ਅਨ੍ਵਯ ਕਰਨਾ. ਜੈਸੇ- ਮੂਰਖ, ਪੰਡਿਤ, ਕਵੀ, ਭੰਡ, ਰਾਜਦਰਬਾਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ. ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਇਸ ਕ੍ਰਿਯਾ ਦਾ ਅਨ੍ਵਯ ਸਾਰਿਆਂ ਪਦਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ੨. ਇੱਕ ਅਰਥਾਲੰਕਾਰ. ਬਹੁਤ ਭਾਵ ਇਕੱਠੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ, ਇਹ "ਸਮੁੱਚਯ" ਅਲੰਕਾਰ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ.#ਉਦਾਹਰਣ-#ਪੈਂਦੇ ਖ਼ਾਂ ਦੇ ਕੰਠ ਪਰ ਚਲੀ ਗੁਰੂ ਤਲਵਾਰ,#ਸ਼ੋਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਪਛਤਾਉ ਤਬ ਉਦੈ ਭਏ ਇੱਕ ਬਾਰ.#(ਅ) ਇੱਕ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਜੇ ਅਨੇਕ ਮਿਲਕੇ ਸਿੱਧ ਕਰਨ,#ਇਹ ਸਮੁੱਚਯ ਦਾ ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਹੈ.#ਉਦਾਹਰਣ-#ਸੁੰਦਰਤਾ ਯੋਵਨ ਔ ਧਨ ਮਿਲ ਪ੍ਰਭੁਤਾ ਸੋਂ.#ਨਹ ਮਨ ਵਿਖੇ ਬਹੁ ਮਦ ਉਪਜਾਤ ਹੈਂ।

सं. समुच्चय (सम्‌-उद्‌-चि) संग्या- जो पद आपो विॱची मेल नहीं रखदे, उन्हां दा इॱक क्रिया नाल अन्वय करना. जैसे- मूरख, पंडित, कवी, भंड, राजदरबार नूं जा रहे हन. जा रहे हन इस क्रिया दा अन्वय सारिआं पदां नाल होइआ। २. इॱक अरथालंकार. बहुत भाव इकॱठे मन विॱच पैदा होण, इह "समुॱचय" अलंकार दा रूप है.#उदाहरण-#पैंदे ख़ां दे कंठ पर चली गुरू तलवार,#शोक क्रिपा पछताउ तब उदै भए इॱक बार.#(अ) इॱक कारज नूं जे अनेक मिलके सिॱध करन,#इह समुॱचय दा दूजा रूप है.#उदाहरण-#सुंदरता योवन औ धन मिल प्रभुता सों.#नह मन विखे बहु मद उपजात हैं।

You Might Interested In: