ਸਰ

saraसर


ਸੰ. सरस ਸੰਗ੍ਯਾ- ਤਾਲ. "ਸਰ ਭਰਿ ਥਲ ਹਰੀਆਵਲੇ." (ਸ੍ਰੀ ਅਃ ਮਃ ੧) "ਨਉ ਸਰ ਸੁਭਰ ਦਸਵੈਂ ਪੂਰੇ." (ਸਿਧਗੋਸਟਿ) ਇਸ ਥਾਂ ਸਰ ਦਾ ਅਰਥ ਇੰਦ੍ਰੀਆਂ ਹਨ। ੨. ਜਲ. "ਭਾਣੈ ਥਲ ਸਿਰਿ ਸਰ ਵਹੈ." (ਸੂਹੀ ਮਃ ੧. ਸੁਚਜੀ) ਟਿੱਬੇ ਉੱਪਰ ਪਾਨੀ ਵਹੈ। ੩. शर. ਸ਼ਰ. ਤੀਰ. ਬਾਣ. "ਸਰ ਸੰਧੈ ਆਗਾਸ ਕਉ." (ਵਾਰ ਮਾਝ ਮਃ ੨) ੪. ਕਾਨਾ. ਸਰਕੁੜੇ ਦਾ ਕਾਨਾ. "ਆਪੇ ਧਨੁਖ ਆਪੇ ਸਰ ਬਾਣਾ." (ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਮਃ ੧) ਆਪੇ ਕਾਨਾ ਹੈ ਆਪੇ ਲੋਹੇ ਦੀ ਮੁਖੀ। ੫. ਪੰਜ ਸੰਖ੍ਯਾ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਬਾਣ ਮੰਨੇ ਹਨ। ੬. ਦੁੱਧ ਦੀ ਮਲਾਈ। ੭. ਖਸ. ਉਸ਼ੀਰ। ੮. ਪ੍ਰਾ. ਯੋਗ੍ਯ ਸਮਾ. ਮੁਨਾਸਿਬ ਵੇਲਾ. "ਸਰ ਅਪਸਰ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਹਿ." (ਸੋਰ ਮਃ ੧) ੯. ਤੁੱਲ. ਬਰਾਬਰ. "ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ." (ਭੈਰ ਨਾਮਦੇਵ) ੧੦. ਸਮੁੰਦਰ. ਸਾਗਰ। ੧੧. ਸ੍ਵਾਸ. ਸੁਰ. ਦਮ. "ਆਵਤ ਜਾਤ ਨਾਕ ਸਰ ਹੋਈ." (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਨਾਕਦਮ ਹੋਈ। ੧੨. ਫ਼ਾ. [سر] ਸਿਰ. ਸੀਸ. "ਮਮ ਸਰ ਮੂਇ ਅਜਰਾਈਲ ਗਰਿਫਤਹ." (ਤਿਲੰ ਮਃ ੧) "ਨ ਅਕਲ ਸਰ." (ਵਾਰ ਸਾਰ ਮਃ ੧) ੧੩. ਫਤੇ. ਜਿੱਤ. "ਦੇਸ ਸਰਬ ਸਰ ਕੀਨੋ." (ਗੁਪ੍ਰਸੂ) ੧੪. ਸਰਦਾਰ। ੧੫. ਅ਼. [شر] ਸ਼ੱਰ. ਬਦੀ. ਬੁਰਾਈ। ੧੬. ਡਿੰਗ. ਸਰ. ਦੁੱਧ.


सं. सरस संग्या- ताल. "सर भरि थल हरीआवले." (स्री अः मः १) "नउ सर सुभर दसवैं पूरे." (सिधगोसटि) इस थां सर दा अरथ इंद्रीआं हन। २. जल. "भाणै थल सिरि सर वहै." (सूही मः १. सुचजी) टिॱबे उॱपर पानी वहै। ३. शर. शर. तीर. बाण. "सर संधै आगास कउ." (वार माझ मः २) ४. काना. सरकुड़े दा काना. "आपे धनुख आपे सर बाणा." (मारू सोलहे मः १) आपे काना है आपे लोहे दी मुखी। ५. पंज संख्या बोधक शबद, किउंकि काम दे पंज बाण मंने हन। ६. दुॱध दी मलाई। ७. खस. उशीर। ८. प्रा. योग्य समा. मुनासिब वेला. "सर अपसर की सार न जाणहि." (सोर मः १) ९. तुॱल. बराबर. "नामे सर भरि सोना लेहु." (भैर नामदेव) १०. समुंदर. सागर। ११. स्वास. सुर. दम. "आवत जात नाक सर होई." (गौंड कबीर) नाकदम होई। १२. फ़ा. [سر] सिर. सीस. "मम सर मूइ अजराईल गरिफतह." (तिलं मः १) "न अकल सर." (वार सार मः १) १३. फते. जिॱत. "देस सरब सर कीनो." (गुप्रसू) १४. सरदार। १५. अ़. [شر] शॱर. बदी. बुराई। १६. डिंग. सर. दुॱध.